488 - کنترل خشم (2)

کنترل خشم (۲)

اللّهُمّ... ألبِسْنِي زِينَةَ المُتّقينَ في... كَظمِ الغَيظِ‌.

سخن در تبیین دومین ویژگی از خصایص مردم صالح و باتقوا یعنی، کظم غیظ یا فرو بردن خشم بود. اولین ویژگی آنها بسط عدل بود.

در این ترتیب که اول، بسط عدل و سپس کظم غیظ را آورده است، دو نکته قابل توجه است:

یک) چنانچه قبلا اشاره شد گسترش عدل بیش از هر چیز دیگر نیاز به کظم غیظ دارد، زیرا انسان عصبانی نمی‌تواند عدالت را رعایت کند.

دو) پس از عدالت، کظم غیظ مهم‌ترین ویژگی انسان‌های صالح و باتقوا است.

بسیاری از مفاسد فردی، اجتماعی، خانوادگی، دنیوی و اخروی از عصبانیت و کنترل نشدن خشم نشأت می‌گیرد. در روایتی چنین وارد شده است که شخصی آمد نزد رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و گفت:

قُل لِى قَولاً ينفَعُنِى وَ أَقلِل عَلىَّ لَعَلِّى أَعِيهُ، قَالَ صلى الله عليه و آله: لاتَغضَب‌.

كلام مختصر و مفيدى كه بتوانم بر آن محافظت كنم، برايم بفرما. فرمودند: خشم مگير.

همچنین در روایت دیگری آمده است که مردی از حضرت چنین خواست:

يا رَسولَ اللّهِ، عَلِّمني عَمَلًا لا يُحالُ بَينَهُ‌ و بَينَ‌ الجَنَّةِ؟ قالَ: لا تَغضَب، و لا تَسأَلِ النّاسَ شَيئاً، وَ ارضَ لِلنّاسِ ما تَرضى لِنَفسِكَ.

اى پيامبر خدا! به من عملى بياموز كه ميان آن و بهشت، چيزى مانع نشود. حضرت فرمود: خشم مگير و از مردم، چيزى مخواه و براى مردم، چيزى را پسند كه براى خودت مى‌پسندى.

در این روایت سه سفارش کلیدی برای اینکه انسان با سرعت و بدون هیچ فاصله‌ای وارد بهشت شود، بیان شده است، اولین آنها خشمگین و عصبانی نشدن است، دومین آنها این است که انسان از دیگران چیزی نخواهد، چنانچه بزرگان ما چنین بوده‌اند و حتی در خانه هم از اینکه خانواده برای آنها چیزی بیاورند، دوری می‌کردند و سومین سفارش که کلید طلایی در اخلاق است، این است که انسان هر چه را برای خودش می‌پسندد برای دیگران هم بپسندد و بالعکس، یعنی هر چه را برای خود نمی‌پسندد برای دیگران هم نپسندد.