• معرفی
    • مسئولیت‌ها
    • مصاحبه‌ها
    • از نگاه دیگران
    • معرفی
  • اخبار
    • تمام اخبار
    • آستان
    • مؤسسه دارالحدیث
    • پژوهشگاه و دانشگاه قرآن و حدیث
    • اخبار درس‌ها
    • مراسم و همایش
    • دیدار‌ها و بازدیدها
    • اخبار نشر
    • مراسم تشییع و ترحیم
    • سایر اخبار
  • آثار و تألیف‌ها
  • درس‌ها
  • سخنرانی‌ها
  • خاطره‌‌ها
  • یادداشت‌ها
  • نگارخانه
/ خانه / درس‌ها / شرح حدیث / حکمت‌نامه حضرت عبدالعظیم(ع) / محاسن اخلاق و رفتار / دورانديشى
تاريخ : 1395/10/28
مدت :
توضیح :
منبع :
منبع : حکمت‌نامه حضرت عبد العظیم الحسنی علیه‌السلام
بازدید: 3536

دورانديشى

امير مؤمنان عليه السلام : تدبير قبل از انجام كار ، از پشيمانى پيشگيرى مى‌كند» . رهنمود امام على عليه السلام، براى پيشگيرى از ندامت و پشيمانى در زندگى اين است كه انسان هر كارى را كه مى‌خواهد انجام دهد، قبل از انجام دادن آن در باره پايان آن، خوب فكر كند .

حدیث

عيون أخبار الرضا عليه السلام : حدّثنا عليّ بن أحمد بن عمران الدقّاق ، قال : حدّثنا محمّد بن هارون الصوفى ، قال : حدّثنى أبو تراب عبيد اللَّه بن موسى الرويانى ، عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى ، قال :

قُلتُ لِأَبى جَعفَرٍ مُحَمَّدِ بنِ عَلِيِّ الرِّضا عليه السلام : يَابنَ رَسولِ اللَّهِ ! حَدِّثنى بِحَديثٍ عَن آبائِكَ عليهم السلام ... .

قالَ : حَدَّثَنى أبى، عَن جَدّى، عَن آبائِهِ عليهم السلام، قالَ : قالَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام : التَّدبيرُ قَبلَ العَمَلِ يُؤمِنُكَ مِنَ النَّدَمِ .[1]

ترجمه‌

حضرت عبد العظيم عليه السلام : به امام جواد عليه السلام گفتم : اى فرزند پيامبر خدا! حديثى از پدرانت برايم بازگو كن .

فرمود : «پدرم، از جدّم ، از پدرانش نقل نمود كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود : تدبير قبل از انجام كار ، از پشيمانى پيشگيرى مى‌كند» .

شرح‌

كلمه «تدبير» از ريشه «دَبْر» و «دُبُر» به معناى پايان و پُشت است و تدبير كارها، به معناى دقّت در سرانجام و پايان آنهااست. رهنمود امام على عليه السلام، براى پيشگيرى از ندامت و پشيمانى در زندگى اين است كه انسان هر كارى را كه مى‌خواهد انجام دهد، قبل از انجام دادن آن در باره پايان آن، خوب فكر كند . در اين باره چند نكته قابل توجّه است :

1 . ره‌نمود ياد شده، در واقع برگرفته از همه آياتى‌[2] است كه تأكيد دارند تأمّل در سرنوشت افراد و جوامع تبهكار، براى آن كه انسان به سرنوشت آنان گرفتار نشود، ضرورى است.

2 . سنّت الهى و قانون تكوينى حاكم بر تاريخ، غير قابل تغيير است . از اين رو، ظلم، فساد، گناه و تبهكارى، عاقبتى جز هلاكت و تباهى ندارد.

3 . انسان‌هاى تبهكار، روزى پشيمان خواهند شد و چه بسا وقتى پشيمان شوند كه پشيمانى براى آنها سودى ندارد.[3]

4 . افراد دورانديش، كمتر دچار غم و اندوه، پريشانى و ضعف اعصاب مى‌شوند، و هر چه عقل تدبيرشان در زندگى بيشتر باشد، مشكلات آنها كمتر خواهد بود . از اين رو در حديثى آمده است:

أعْقَلُ النّاسِ أنْظَرُهُم فى العَواقِبِ .[4]

خردمندترين مردم، عاقبت‌انديش‌ترين آنهاست .

5 . دورانديشى، به قدرى در سعادت مادّى و معنوى انسان مؤثّر است كه وقتى شخصى از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله ره‌نمودى براى زندگى خواست، بر اساس روايت كلينى، ايشان براى توجّه دادن به اهمّيت و نقش اين ره‌نمود در زندگى، سه بار از او پرسيد: «اگر سفارشى كنم، انجام مى‌دهى؟» و وقتى وى در بار سوم پاسخ مثبت داد، پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود:

إذا أنتَ هَمَمْتَ بأمْرٍ فتَدبَّرْ عاقِبَتَهُ ، فإنْ يَكُنْ رُشْداً فأمْضِهِ ، وإنْ يَكُنْ غَيّاً فانْتَهِ عَنهُ . [5]

هر گاه خواستى كارى كنى، در عاقبت آن بينديش. اگر كار درستى بود، آن را انجام بده و اگر نادرست و گم‌راه كننده بود ، از آن خوددارى كن .


[1] عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‌2 ص‌53 و 54 ح‌204 ، بحار الأنوار : ج‌68 ص‌338 ح‌1 . نيز ، ر . ك : همين كتاب : ح 93 .

[2] مانند اين آيات: (وَانظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ) (اعراف: آيه 86)، (فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ) (اعراف: آيه 84)، (فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَقِبَةُ الظَّلِمِينَ) (يونس: آيه‌39)، (فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَقِبَةُ الْمُنذَرِينَ) (يونس: آيه 73).

[3] در آيات فراوانى به اين معنا اشاره شده است، مانند: (وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى‌ يَدَيْهِ يَقُولُ يَلَيْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً) (فرقان: آيه 27) و (يَوْمَ لَا يَنفَعُ الظَّلِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ) (غافر: آيه 52).

[4] غرر الحكم : ح 3367 .

[5] الكافى : ج 8 ص 150 ح 130 .

مــــطــــالــــب مــــرتــــبــــط
  • لزوم دوراندیشی در انجام کارها
  • ثمرۀ دوراندیشی
  • تــــازه هــــا
  • پـــربـــازدیـــدهــــا
  • درود بر پيامبر خدا صلی الله علیه و آله
  • دعا ، توبه و استغفار
  • تحصيل دانش
  • حسن خُلق
  • مراقبت از زبان
  • مدارا با مردم
  • اهتمام به فرايض
  • پاسدارى از شخصيت خود
  • دعا ، توبه و استغفار
  • دورانديشى
  • گريه از بيم خدا
  • حسن خُلق
حــــدیــــث روز
:
کلیه حقوق متعلق به پایگاه آیت الله محمدی ری شهری می باشد
  • تماس با پایگاه
  • نقشه پایگاه
  • پایگاه‌های مرتبط
      • حدیث نت
      • دارالحدیث
      • حضرت عبدالعظیم(ع)