395 - بی نیازیِ بد (بَطِر ) (2)

و أَغنِني و أَوسِع عَلَيَّ في رِزقِكَ، و لا تَفتِنّي بالبَطِرِ.[۱]

در تبیین این فراز گفته شد که ثروت به اندازه کفاف خوب است، خوب‌تر از ثروت مادی، ثروت معنوی است که انسان احساس غنای باطنی کند؛ ولیکن ثروتی که سبب سرمستی و طغیان شود، بد است.
در روایتی از امیر المؤمنین علیه السلام نقل شده است که فرمود:
استَعيذوا بِاللّهِ مِن سَكرَةِ الغِنى‌؛ فَإِنَّ لَهُ سَكرَةً بَعيدَةَ الإِفاقَةِ.[۲]
از مستىِ ثروت و توانگری به خدا پناه بريد، كه ثروت مستى‌ای می‌آورد که به این زودی‌ها بهبود نمی‌یابد.
انسانی که به خاطر زیادی پول و ثروت سرمست شود دیگر نه خود را می‌شناسد نه خدا را و ممکن است دست به هر کاری بزند.
امام سجاد علیه السلام نقل می‌فرماید روزی پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم با بر شترچرانى گذر كرد. كسى را فرستاد تا از او چيزى براى آشاميدن بخواهد. شتربان گفت: آنچه در پستان شتران است، صبحانه مردم قبيله است و آنچه در ظرف‌هاى ماست، غذاى شامشان.
پيامبر خدا فرمود: «اللَّهُمَّ أكثِر مالَهُ ووَلَدَهُ»[۳]؛ خدايا! مال و فرزندان او را بسيار گردان.
سپس به گوسفندچرانى گذر نمود و كسى را فرستاد تا از او چيزى براى آشاميدن بخواهد. وى گوسفندها را دوشيد و هر چه در ظرف داشت، در ظرف پيامبر خدا ريخت و نيز گوسفندى براى ايشان فرستاد و پيغام داد: اين، چيزى است كه نزد ما آماده بود. اگر مى‌خواهى، آن را افزون كنيم.
پيامبر خدا فرمود: «اللَّهُمَّ ارزُقهُ‌ الكَفافَ‌»؛ خدايا! او را به قدر كفاف، روزى ده.
يكى از يارانش گفت: اى پيامبر خدا! آن را كه خواهشت را رد كرد، چنان دعا فرمودى كه ما همه دوستار آنيم؛ و اين را كه خواهشت را روا نمود، چنين دعا فرمودى كه ما همه، آن را ناخوش مى‌داريم!
حضرت فرمود: «إنَّ ما قَلَّ وكَفى‌ خَيرٌ مِمّا كَثُرَ وألهى‌»؛ آنچه كم باشد و كفايت نمايد، بهتر از آن است كه فراوان باشد و از یاد خدا غافل کند.[۴]
جمله پایانی حضرت اشاره به این آیه است که می‌فرماید:
﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تُلْهِكُمْ‌ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُون﴾.[۵]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، مبادا اموال و فرزندانتان شما را از ياد خدا غافل كنند! وهر كس چنين كند پس آنها همان زيانكارانند.