• معرفی
    • مسئولیت‌ها
    • مصاحبه‌ها
    • از نگاه دیگران
    • معرفی
  • اخبار
    • تمام اخبار
    • آستان
    • مؤسسه دارالحدیث
    • پژوهشگاه و دانشگاه قرآن و حدیث
    • اخبار درس‌ها
    • مراسم و همایش
    • دیدار‌ها و بازدیدها
    • اخبار نشر
    • مراسم تشییع و ترحیم
    • سایر اخبار
  • آثار و تألیف‌ها
  • درس‌ها
  • سخنرانی‌ها
  • خاطره‌‌ها
  • یادداشت‌ها
  • نگارخانه
/ خانه / درس‌ها / شرح حدیث / احادیث آغازین درس خارج فقه / 683 - عوامل طغیان(1)
تاريخ : 1397/11/02
مدت :
توضیح :
منبع :
منبع : درس خارج فقه
بازدید: 1907

683 - عوامل طغیان(1)

وَ لَا أَطْغَيَنَّ وَ مِنْ عِنْدِكَ وُجْدِي‌. در جلسه پیش اشاره کردیم که طغیان به معنای تجاوز از حد و پا از گلیم فرا نهادن است و این فراز به آیات ششم و هفتم سوره علق اشاره دارد. همچنین به عامل ثروت به عنوان یکی از عوامل اصلی طغیان اشاره کردیم که بسیاری از ما با ثروتمند شدن دیگر خدا را بنده نخواهیم بود. اکنون به برخی عوامل دیگر طغیان اشاره می‌کنیم. برخی از این عوامل ذیل این عنوان کلی آمده‌اند که اساساً انسان در هر زمینه‌ای خود را بی‌نیاز مطلق پندارد آغاز طغیان و سرکشی او خواهد بود.

بسم الله الرحمن الرحیم

عوامل طغیان

وَ لَا أَطْغَيَنَّ وَ مِنْ عِنْدِكَ وُجْدِي‌.[1]

در جلسه پیش اشاره کردیم که طغیان به معنای تجاوز از حد و پا از گلیم فرا نهادن است و این فراز به آیات ششم و هفتم سوره علق اشاره دارد. همچنین به عامل ثروت به عنوان یکی از عوامل اصلی طغیان اشاره کردیم که بسیاری از ما با ثروتمند شدن دیگر خدا را بنده نخواهیم بود. اکنون به برخی عوامل دیگر طغیان اشاره می‌کنیم. برخی از این عوامل ذیل این عنوان کلی آمده‌اند که اساساً انسان در هر زمینه‌ای خود را بی‌نیاز مطلق پندارد آغاز طغیان و سرکشی او خواهد بود.

امام علی(علیه‌السلام) می‌فرماید:

يَنبَغي لِلعاقِلِ أن يَحتَرِسَ مِن سُكرِ المالِ، و سُكرِ القُدرَةِ، و سُكرِ العِلمِ، و سُكرِ المَدحِ، و سُكرِ الشَّبابِ؛ فَإِنَّ لِكُلِّ ذلِكَ رِياحا خَبيثَةً تَسلُبُ العَقلَ و تَستَخِفُّ الوَقار[2]

سزاوار است كه خردمند، از مستى ثروت، مستى قدرت، مستى دانش، مستى ستايش و مستى جوانى بپرهيزد؛ چرا كه هر يك را بوهاى پليدى است كه عقل را مى‌دزدد و وقار و هيبت را كم مى‌كند.

در این روایت علاوه بر ثروت به عوامل دیگری که موجی طغیان می‌شوند اشاره شده است:

قدرت

کسی که قدرتی بر دیگران پیدا می‌کند – چه دایره این قدرت کوچک و محدود باشد چه بزرگ و وسیع – زمینه برای میل وی به تجاوز از حدود اخلاقی، حدود انسانی و حدود الهی در رفتار با کسانیکه تحت این قدرت قرار دارند فراهم می‌شود و ممکن است فرد به جایی برسد که تحت عنوان رییس یا فرمانده یا... دیگر خدا را بنده نباشد.

علم

علم نیز از مواردی است که احساس برتری و فراتر بودن در آن بسیار خطرناک است، این که کسی احساس کند همه چیز را می‌فهمد نقطه آغازین طغیان و سرمستی علمی است.

ستایش و مدح

از دیگر عوامل طغیان انسان‌ها، ستایش‌ها و تمجیدهایی است که از دیگران می‌شنود به ویژه که معمولاً ستایش همراه با تملق و مبالغه است. چنانچه امیرالمومنین(علیه‌السلام) در خطبه‌ای می‌فرمایند:

وَ قَلَّ مَا يُنْصِفُكَ اللِّسَانُ فِي نَشْرِ قَبِيحٍ أَوْ إِحْسَان‌[3]

و چه کم‌شمار است که زبان در نکوهش امری قبیح یا ستایش امری نیکو، به انصاف سخن براند

غالباً همه دیده‌ایم و به اندازه خود بدان گرفتاریم که زبانمان در نکوهش چیزی که به نظرمان قبیح آمده است یا ستایش چیزی که نیکو می‌شمریم، رعایت انصاف و عدل نمی‌کند.

فردی که این ستایش مبالغه آمیز را می‌شنود زمینه طغیان و سرمستی‌اش فراهم می‌شود.

جوانی

قدرت جوانی نیز از عواملی است که موجب می‌شود صاحب آن خود را همیشه در چنین حالت قدرتمند و نیرومندی ببیند و به دنبال آن پای را از گلیم خود فراتر نهد.

همه این عوامل چونان باد و رایحه‌ای هستند که عقل را مختل نموده و امور انسان را به نابسامانی می‌کشاند.


[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین(عَلَیْهِ‌السَّلامِ)، ص۹۸، الدعاء۲۰.

[۲] عيون الحكم و المواعظ، لليثي (قرن۶ق)، ص۵۵۲، ح۱۰۱۷۵.

[۳] الکافی، الشیخ الکلینی (۳۲۹ ق)، ج۱۵، ص۷۲، ط ـ دار الحدیث.

کلیدواژه طغیان
( دانلود )
مــــطــــالــــب مــــرتــــبــــط
  • 682 - ثروت، منشأ طغیان
  • 681 - فقر اختیاری
  • 684 -عوامل طغیان(2)
  • 685 - مراقبت از «خود» (۱)
  • تــــازه هــــا
  • پـــربـــازدیـــدهــــا
  • 802 - مصونیت از آسیب‌های آزار دیگران
  • 801 - پیش‌دستی کردن در دعا
  • 800 - ارتباط بخش اول و دوم بند بیستم از دعای مکارم الاخلاق
  • 799 - تغییر ناپسندها به دست خداست (2)
  • 798 - تغییر ناپسندها به دست خداست
  • 797 - یاد خدا بهترین راهکار در تأمین سعادت
  • ۷۴8 - نشانه های بیماری قلب (2)
  • 741 - صلاح و سلامت قلب (5)
  • ۷۴5 - نشانه های سلامتی قلب (3)
  • 739 - صلاح و سلامت قلب (3)
  • ۷۴4 - نشانه های سلامتی قلب (2)
  • 782 - استفاده از جایگاه برای تأمین نیاز مردم
حــــدیــــث روز
:
کلیه حقوق متعلق به پایگاه آیت الله محمدی ری شهری می باشد
  • تماس با پایگاه
  • نقشه پایگاه
  • پایگاه‌های مرتبط
      • حدیث نت
      • دارالحدیث
      • حضرت عبدالعظیم(ع)