729 - خداوند سبحان، مرشد حقیقی

وَ اجعَلني... مِن أدلّةِ الرَّشادِ‌.[1]

یکی دیگر از نکات قابل توجه در تبیین این فراز نورانی از دعای مکارم الاخلاق این است که برترین و بزرگ‌ترین راهنما و مرشد،‌ خداوند متعال است. «رشید» و «مرشد» از اسامی خدای متعال است. در دعای جوشن کبیر می‌خوانیم:

اللَّهُمَّ إنّي أسأَلُكَ بِاسمِكَ... يا مَكينُ يا رَشيدُ.[2]

خداوندا! تو را به نامت مى‌خوانم: اى قدرتمند، اى راه نما.

همچنین در دعای مجیر می‌خوانیم:

سُبحانَكَ يا رَشيدُ، تَعالَيتَ يا مُرشِدُ، أجِرنا مِنَ النّارِ يا مُجيرُ.[3]

منزّهى تو، اى ره‌يافته! والايى تو، اى راه نما! ما را از آتش پناه بده، اى پناه‌دهنده!

ابن اثیر «رشید» را اینگونه معنا نموده است:

«الرَّشِيدُ» هُوَ الَّذِي أَرْشَدَ الخَلْق إِلَى مَصالحِهم: أَيْ هَدَاهُمْ ودَلَّهم عَلَيْهَا.[4]

رشید کسی است که آفریده‌ها را به آنچه مصلحت‌شان در آن است، ارشاد می‌کند، یعنی آنان را به مصلحت‌شان هدایت و راهنمایی می‌نماید.

ارشاد مردم به مصالح آنها، بالاترین مراتب ارشاد است که به خداوند سبحان اختصاص دارد. پس از خداوند متعال، این مقام به انبیای الهی و اوصیای آنها اعطا شده است:

﴿قُلْ هذِهِ سَبِيلِي أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‌ بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِي﴾.[5]

بگو: اين راه من است كه با بينش به سوى خداوند فرا مى‌خوانم، من و هر كس كه ‌پيرو من است.‌

این مرتبه از دلیل رشاد بودن، ویژگی‌های خاص خود را دارد که در خطبه 87 نهج البلاغة آمده است. در جلسه آینده بخشی از این خطبه را توضیح می‌دهیم.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین(عَلَیْهِ‌السَّلامِ)، الدعاء ۲۰.

[۲] البلد الأمين و الدرع الحصین، إبراهیم بن علی الکفعمی (۹۰۵ ق)، ص۴۰۹ بند ۷۷.

[۳] البلد الأمين و الدرع الحصین، إبراهیم بن علی الکفعمی (۹۰۵ ق)، ص۳۶۴.

[۴] النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، مجد الدین ابن الأثیر (۶۰۶ ق)، ج۲، ص۲۲۵.

[۵] سوره یوسف، آیه۱۰۸.