معرفت شناسی قرآنی
کتاب، فراهم آمده از سلسله مباحثی است که مرحوم آیت اللّه محمدی ری شهری در رادیو قرآن جمهوری اسلامی ایران درباره معرفت شناسی بیان کرده است.
ایشان مباحث معرفت شناسی را بر پایه حدود آیات شریف قرآن بنا کرده و طی آن، هفتاد آیه را به بحث و کاوش گذاشته‌اند.
مجموعه این مباحث، در سال های اخیر، توسط برخی از پژوهشگران پژوهشگاه قرآن و حدیث، نگاشته و در چهار فصل تدوین گردید.
نگاهی به فصل های کتاب
در جلد اول این کتاب و در فصل نخست، از دریچه متون دینی به ارزش و نقش مثبت معرفت در زندگی انسان و نیز تأثیر سوء ناآگاهی و نابخردی در اخلاق و رفتار آدمی پرداخته شده است.
در فصل دوم، به ضرورت تحصیل معرفت اشاره و خطر تن زدن از معرفت جویی هشدار داده شده است.
در جلد دوم کتاب و در فصل سوم نیز به یکی از اساسی ترین مباحث شناخت شناسی یعنی مبادی و ابزار شناخت اختصاص دارد که آیت الله ری شهری آنها را منحصر در حس و تجربه یا عقل و قلب نساخته، بلکه شناخت شناسی قرآن را دارای شیوه‌ای جامع دانسته است.
بر پایه آیات قرآن کریم و روایات شریف می‌توان مبادی معرفت انسان را به دو گونه مبادی درونی و بیرونی تقسیم کرد و سپس همه ابزارهای متعدد و متنوع از حس و عقل تا قلب و وحی و شهود را به کار گرفت و برون‌داد هر یک را به شرط رعایت برخی امور، معتبر و واقع نما دانست.
در فصل پایانی کتاب، موانع معرفت و درمان آنها بازگو شده است. قرآن کریم به گونه ای دقیق و ظریف بسیاری از آلودگی های اخلاقی و رفتاری را مانع شناخت انسان و درک حقیقت دانسته است. بر پایه این آیات و روایات ناظر به آنها، این موانع را می توان بیماری معرفتی نامید که دامنگیر ابزارهای شناخت آدمی می شود. خوشبختانه قرآن کریم راه های زدودن این موانع و دریدن حجاب های گوناگون معرفت را نیز ارائه داده که در گفتار پایانی این فصل به آن پرداخته شده است.
چکیده سخن این کتاب آن است که می توان با بهره برداری از ابزار درونی و بیرونی معرفت و کنار زدن موانع و درمان بیماری های شناختی، به گونه دیگری به هستی نگریست و به شناختی ژرف‌تر از هستی و آفریدگار دست یافت و زمینه نیل به سعادت جاوید را فراهم آورد.
فهرست اجمالی چهار فصل کتاب:
جلد اول
فصل اول: ارزش و نقش معرفت
گفتار یکم: نقش معرفت در ارزش انسان
گفتار دوم: نقش معرفت در ایمان
گفتار سوم: نقش معرفت در عمل انسان
گفتار چهارم: نقش معرفت در اخلاق
گفتار پنجم: نقش معرفت در قدرت انسان
گفتار ششم: نقش نابخردی در تبهكارى
فصل دوم: ضرورت تحصیل معرفت
گفتار یکم: نهی از پندارگرایى
گفتار دوم: خطر خوددارى از معرفت جویى
جلد دوم
فصل سوم: مبادی و ابزار معرفت
گفتار یکم: مبادی درونی معرفت
گفتار دوم: مبادی بیرونی معرفت
فصل چهارم: موانع معرفت
گفتار یکم: انواع موانع معرفت
گفتار دوم: موانع معرفت حقایق غیبی
گفتار سوم: اثر موانع معرفت بر دل
گفتار چهارم: درمان موانع معرفت
فهرست منابع
