حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمد کاظم طباطبایی، ۲۰ اردیبهشت‌ماه در مراسم رونمایی از ترجمه کتابالکافیدر مؤسسه دارالحدیث با بیان اینکه ۱۵ اردیبهشت‌ماه سالروز بزرگداشت مرحوم شیخ صدوق و ۱۹ اردیبهشت‌ماه هم سالروز بزرگداشت مرحوم کلینی است گفت: مناسب است فاصله بین این دو بزرگداشت به عنوان هفته حدیث به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد شود.

وی با بیان اینکه مدرسه حدیثی قم در دوره کهن مدرسه شایسته و مورد توجه بوده است، اظهار کرد: کسانی چون کلینی، صدوق پسر و صدوق پدر در قم درخشیدند و دو کتاب مهم حدیثی شیعه در این مدرسه تدوین شد.

طباطبایی افزود: در صد سال اخیر باز هم مباحث حدیثی مورد توجه بوده است و آثار شیخ عباس قمی را می‌توان به عنوان آثار مهم در این دوره برشمرد که مراسم بزرگداشتی هم به مناسبت صدمین سال تالیف مفاتیح به تاریخ قمری برگزار شد.

وی با بیان اینکه در دوره آیت‌الله بروجردی هم مباحث حدیثی مورد توجه بود، اظهار کرد: اثری که آیت‌الله العظمی بروجردی بر حدیث‌پژوهی داشتند اثر شایسته‌ای است که از جهت القای جایگاه حدیث به خصوص در بین شاگردانی که بعدا هر کدام از مراجع و استادان بزرگ حوزه شدند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

رئیس پژوهشکده حدیث با بیان اینکه اوج فعالیت‌های حدیثی بعد از انقلاب اسلامی رخ داده است تا جایی که می‌توان گفت احیا و انتشار و ترجمه آثار حدیثی بعد از انقلاب قابل قیاس با دوران‌های قبل نیست، گفت: ما در تمامی عرصه‌ها رشد بی‌سابقه داشته‌ایم. مثلا حوزه قم اگر در فقه و اصول با حوزه نجف مقایسه شود، تفاوت محسوسی شاهد نیستیم ولی در بحث قرآن، حدیث و مباحث میان‌رشته‌ای تحولات چشمگیری ایجاد شده است.

طباطبایی با بیان اینکه احیای آثار حدیثی در دوره اخیر گستردگی زیادی دارد و در صد سال اخیر آثار حدیثی به دفعات ترجمه و تصحیح و منتشر شده است، تصریح کرد: کسی مانند مرحوم غفاری گرچه محصول حوزه قم نیست، ولی آثار متعدد حدیثی را منتشر کرد. در دوره بعد از انقلاب این کار منضبط‌تر شد ضمن اینکه کار گروهی هم بیشتر شده است.

وی ادامه داد: البته تصحیح گروهی اشکالات و آسیب‌هایی دارد، ولی انضباط و دقت آن بیشتر است، زیرا افراد با تخصص‌های مختلف یک اثر را مورد بازبینی و توجه قرار می‌دهند و این نکته در تصحیح کافی کاملا رعایت شد.

طباطبایی تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب بر روی اسناد کافی و پاورقی و مشخص ‌کردن تعلیقات در اسناد تاکید زیادی داشتند، لذا مؤسسه دارالحدیث با تمرکز گروهی این کار را انجام داد.

توسعه آموزش حدیث در بین عموم

استاد دانشگاه قرآن و حدیث افزود: فراگیری حدیث در بین مخاطبان اعم از طلبه و غیر طلبه از دیگر کارهای موفق بعد از انقلاب بوده است؛ دانشگاه قرآن و حدیث بیش از ۱۰ هزار فارغ‌التحصیل دارد که همه طلبه نیستند، ولی علقه حدیثی دارند. در بین این افراد کسانی مدارک مهندسی و صنعتی و ... داشتند، ولی باز به سمت رشته حدیث آمده بودند. کسانی داریم که دکتری تخصصی داشتند و باز در این دانشگاه تحصیل کردند.

طباطبایی با بیان اینکه این زمینه توسط آیت‌الله ری شهری فراهم شد و باید به روح ایشان درود بفرستیم، اظهار کرد: همچنین دانشجویانی در خارج کشور داریم که مباحث حدیثی را دنبال می‌کنند و این هم از برکات انقلاب اسلامی است.

وی با تاکید بر اینکه در ترجمه کافی دقت وجود داشته است، تصریح کرد: حدیث حوزه در صد سال اخیر رشد قابل توجه داشته است و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم قابل قیاس با قبل از آن نیست.

برجستگی شیعه در فرهنگ دعانویسی

وی به دعا و دعانگاری در فرهنگ شیعه به عنوان یک نقطه متعالی اشاره کرد و گفت: فرهنگ دعانویسی در شیعه قابل مقایسه با هیچ نحله و مذهب و دین دیگری نیست و هیچ رقیب و بدیلی نداریم. دعانگاری از دوره کهن رواج داشته است از جمله شیخ طوسی در مصباح المتهجد برخی دعاها را گردآوری کرده است و بعدها ابن طاووس این کار را دنبال کرد؛ کتاب رایج دوره معاصر هم توسط محدث قمی نوشته شد.

اخیرا در دارالحدیث مجموعه ادعیه کتاب کافی به عنوان مهمترین منبع روایی جدا شد؛ ادعیه این کتاب عمدتا اسناد قابل قبول دارد و می‌تواند بهانه بهانه‌گیران را در مورد دعا بگیرد.طباطبایی بیان کرد: البته یک اشکالی همواره میان محتواگرایان و سندگرایان وجود داشت و می‌گفتند که ادعیه معمولا سند ندارند و آنهایی هم که سند دارند، سند معتبری ندارند؛ این اشکال با کاری که شیخ طوسی انجام داد یعنی دعا را بدون سند نقل می‌کرد، قابل پاسخ بود، ولی باز اشکال اسناد ادعیه وجود داشت.

استاد دانشگاه قرآن و حدیث تاکید کرد:

اخیرا در دارالحدیث مجموعه ادعیه کتاب کافی به عنوان مهمترین منبع روایی جدا شد؛ ادعیه این کتاب عمدتا اسناد قابل قبول دارد و می‌تواند بهانه بهانه‌گیران را در مورد دعا بگیرد.

وی تاکید کرد: نتیجه کار برای خود ما هم عجیب بود یعنی ما انتظار نداشتیم که این حجم فراوان دعا در کتاب کافی باشد و اسناد آن هم با سختگیری سندی، اسناد قابل اعتمادی است.

طباطبایی افزود: نکته دیگر اینکه تنوع و گوناگونی دعا هم در فهرست تنظیم‌شده کافی قابل توجه است؛ دعاهایی که گاهی در عین کوتاهی می‌تواند جهان‌بینی و تحلیل انسان نسبت به دنیا را تغییر دهد.